Đây là hai điểm ngữ pháp rất thú vị cho thấy sự tinh tế của tiếng Nhật trong cách diễn đạt. Khi bạn muốn nói “khó mà thực hiện một điều gì đó” chúng ta thường hay nghĩ ngay đến ngữ pháp にくい nhưng thực ra trong tiếng nhật không chỉ duy cách nói đó, còn một cách khác có là sử dụng がたい. Bài viết này mình sẽ giúp các bạn phân biệt hai điểm ngữ pháp này và qua đó thấy những lớp nghĩa khác nhau trong tiếng Nhật.

[liên dụng động từ] = động từ thể ます nhưng bỏ ます. Vd: たべます  →  たべ

がたい	にくい
Cách dùng [liên dụng động từ] + がたい Dịch nghĩa khó mà [động từ] Ví dụ: 信じがたい話 – một câu chuyện khó tin	Cách dùng [liên dụng động từ] + にくい Dịch nghĩa khó mà [động từ] Ví dụ: 分かりにくい説明 – lời giải thích khó hiểu

Việc phân biệt hai điểm ngữ pháp này cũng khó như ý nghĩa của nó :). Nói đùa vậy thôi. Các bạn đọc kĩ cách giải thích sau của mình nhé!

 がたい ：sử dụng để diễn đạt “khó mà làm điều gì đó”, trong trường hợp cho dù chủ thể có muốn cố gắng hết sức để thực hiện thì điều đó cũng không hề đơn giản. Ví dụ:

なぜ　彼女が　そんなことを　したか　わかりません。説明しがたいです。

Không hiểu tại sao cô ấy lại làm một chuyện như thế, thật khó mà giải thích!

Bạn thấy đó, trong bối cảnh câu trên, người nói có muốn giải thích cũng không thể nào giải thích nổi (vì vốn đã không hiểu). がたい bày tỏ sự bất lực nhiều hơn so với にくい. Ngoài ra, cách nói がたい thiên về cảm xúc hơn là lý trí của hành động.

 にくい ：cũng mang ý nghĩa diễn đạt “khó mà làm điều gì đó”. Tuy nhiên, với にくい , mức độ “bất lực” có phần giảm nhẹ hơn. Nghĩa là một hành động mà chủ thể nếu cố gắng hết sức vẫn có thể làm được nhưng sẽ rất khó khăn. Ví dụ, mình sử dụng lại chính động từ 説明する ở trên nhưng trong một trường hợp khác nhé:

この漢字は　複雑すぎだから、電話では　説明にくい。

Chữ Kanji này quá phức tạp nên khó mà giải thích qua điện thoại.

Bạn hình dung được chứ, người nói muốn bày tỏ rằng hành động giải thích chữ Kanji kia qua điện thoại không phải là không thể nhưng làm vậy sẽ rất khó khăn. Ngược lại với がたい, cách nói にくい thiên về lý trí, ý chí, sự nổ lực hơn là cảm xúc.

Ngoài ra, にくい còn có ý nghĩa “khó chịu làm điều gì đó”. Nghĩa là cùng với ý nghĩa như trên, nếu cố gắng thì vẫn có thể làm được, nhưng sẽ rất khó chịu. Ví dụ:

この椅子は　 硬くて　座りにくい。

Cái ghế này cứng quá, khó ngồi.

Rõ ràng, không phải là không ngồi được nhưng nếu cố gắng cứ ngồi sẽ rất khó chịu.

Để kiểm tra lại, mình đưa ra một tình huống giả định về một anh chàng ngoại quốc chưa biết dùng dùng đũa Nhật.

A：あれ？だめだ．．．箸を使うのは難しいですね。

B：（a. 使いがたそう　b. 使いにくそう）ですね。フォークを使ったら　どうですか。

Trong trường hợp trên bạn sẽ chọn がたい hay にくい. Cùng nhắc lại bài học, về cách sử dụng đũa quả thực là khó, nhưng nếu nỗ lực thì vẫn có thể sử dụng được, nên trong trường hợp này bạn dùng 使いにくい.

Phân biệt đến đây mới thấy sự tinh tế trong các lớp nghĩa của tiếng Nhật, chỉ là “khó” thôi nhưng người nói phải nhạy cảm về ý nghĩa thì mới dùng cho đúng được.